دنياي مجازي، دنيايي از جنس واقعيت افزوده
شبكه‌هاي اينترنتي و ابزارهايي كه برقراري ارتباط در دنياي مجازي را امكانپذير مي‌سازد، دنياي جديد را پيش روي شما به تصوير مي‌كشد
پيشرفت فناوري در دنياي امروز موجب شده است تا هر آنچه در محيط اطرافمان قرار دارد در بردارنده اطلاعاتي مجازي باشد و به اين ترتيب مي‌توان پيش‌بيني كرد در آينده‌اي نه‌چندان دور همه خيابان‌ها، ساختمان‌ها و حتي شهروندان نيز بتوانند بعضي از اين اطلاعات باشند. آيا تا به حال به اين موضوع فكر كرده‌ايد كه روزي بتوانيد در حالي كه از كنار يك رستوران عبور مي‌كنيد از فهرست غذاهاي اين رستوران مطلع شويد يا اين كه هنگامي كه از كنار يك هتل عبور مي‌كنيد، اطلاعاتي درباره ظرفيت خالي اين هتل روي ديوار ساختمان نقش بندد يا حتي اين كه وقتي از دريچه دوربين گوشي تلفن همراهتان به محيط اطراف خود نگاه مي‌كنيد، اطلاعات مكان‌ها و اشيايي كه مي‌بينيد در مقابل آنها به نمايش درآيد.
گرچه ممكن است چنين تصور كنيد كه اين ايده‌ها ريشه در داستان‌هاي علمي ـ تخيلي دارد، اما حقيقت اين است كه دنياي واقعيت افزوده توانسته است اين امكان را در اختيار شما قرار دهد تا بتوانيد اين افكار را در دنياي واقعي نيز تجربه كنيد. در حقيقت واقعيت افزوده به كمك شبكه‌هاي اينترنتي و همچنين فناوري‌ها و ابزارهاي جديدي كه برقراري ارتباط شما را با دنياي مجازي پيرامونتان امكانپذير مي‌سازد ، دنياي جديد را پيش روي شما به تصوير مي‌كشد كه در اين دنياي هوشمند مجازي مي‌توانيد شكل جديدي از فضا و اجسام پيرامونتان را ببينيد.
تجربه يك احساس واقعي
واقعيت افزوده يا Augmented Reality كه به اختصار از آن به عنوان AR نام برده مي‌شود يك محيط مجازي ديداري و شنيداري است كه با استفاده از آن مي‌توانيد اطلاعاتي فراتر از آنچه از محيط اطرافمان و توسط حواس پنجگانه دريافت مي‌كنيم را در اختيار داشته باشيم. اين سيستم، انبوهي از اطلاعات را در دسترس شما قرار مي‌دهد كه نه‌تنها مي‌توانيد آنها را به صورت گرافيكي ببينيد، بلكه اين امكان را داريد كه بتوانيد فايل‌هاي صوتي مرتبط با اين اطلاعات را نيز بشنويد. ايده اوليه اين فناوري نخستين بار سال 1990 ميلادي و توسط توماس كارل كه از كارمندان شركت بوئينگ بود ارائه شد. آنچه واقعيت افزوده در اختيار ما قرار مي‌دهد، دنياي واقعي و در زمان و مكاني واقعي است كه حواس پنجگانه ما قادر به دريافت اين واقعيت‌ها نخواهد بود. فناوري گرافيكي تصاوير كه در دنياي واقعيت افزوده به نمايش درمي‌آيد حتي از فناوري‌اي كه در شبكه‌هاي تلويزيوني مورد استفاده قرار مي‌گيرد هم پيشرفته‌تر است. در سيستم‌هاي قديمي‌تر فقط اطلاعاتي از محدوده ديد كاربر به صورت گرافيكي به نمايش درمي‌آيد، اما در سيستم‌هاي جديد و امروزي نه‌تنها محدوده ديد كاربر، بلكه اطلاعاتي كه در شعاع ديد كاربر قرار نمي‌گيرد نيز به صورت سه‌بعدي قابل مشاهده خواهد بود. كنترل اين سيستم و ارسال دستورات لازم به آنها تنها از طريق حركات سر و چشم كاربر انجام مي‌شود و از آنجا كه تصوير، فيلم و عكس مرتبط با اطلاعات مورد نياز كاربر با هم تطبيق داده خواهد شد، فرد احساسي واقعي از زمان و مكان را از طريق اين سيستم تجربه خواهد كرد.
چشم‌انداز شهري هوشمند
واقعيت افزوده، يك دنياي مجازي متشكل از ميليون‌ها منبع اطلاعاتي از آگهي‌دهندگان تا شبكه‌هاي اجتماعي خواهد بود. به اين ترتيب وقتي شما وارد يك فروشگاه مي‌شويد با استفاده از واقعيت افزوده مي‌توانيد اطلاعات مختلفي را درباره آنچه قصد خريد آن را داريد به دست آوريد و اين در حالي است كه تبليغات شناور در اين دنياي مجازي به شما كمك مي‌كند تا بهتر تصميم بگيريد. گرچه عده‌اي بر اين باورند كه با استفاده از واقعيت افزوده، شما همه تصميم‌گيري‌ها را بر عهده اينترنت و فناوري‌هاي مرتبط با آن مي‌گذاريد و به اين ترتيب بيش از پيش به اين فناوري احساس وابستگي خواهيد كرد تا جايي كه قطع ارتباط شما با اين سيستم به منزله از دست رفتن بخشي از تفكرات و ذهن شما خواهد بود. اين گروه براين‌باورند كه اين فناوري ميتواند نقش موثري بر دگرگوني و تغيير تعاملات اجتماعي ميان افراد داشته باشد و موجب نگراني‌هايي درباره حريم خصوصي زندگي اجتماعي افراد شود تا جايي كه وقتي فردي از كنارتان عبور مي‌كند و سخني بر زبان مي‌آورد، شما به انبوهي از اطلاعات درباره نام و عنوان شغلي وي دسترسي پيدا مي‌كنيد و در نتيجه ناشناس ماندن در دنياي واقعيت افزوده به سختي امكانپذير خواهد بود.
اگر فيلم سينمايي ترميناتور را ديده باشيد، حتما به خاطر داريد كه نقش اول اين فيلم مي‌توانست اطلاعاتي فراتر از آنچه مي‌ديد يا مي‌شنيد را از محيط پيرامون خود دريافت كند. واقعيت افزوده نيز به شما امكان مي‌دهد كه بتوانيد احساسي شبيه شخصيت اصلي اين فيلم را در دنياي امروز تجربه كنيد. براي مثال شما مي‌توانيد گوشي تلفن همراه و يا هر دستگاه ديجيتالي ديگري كه همراه خود داريد را به طرف خيابان‌ها و يا مكان مورد نظر خود گرفته و با استفاده از اطلاعاتي كه روي صفحه نمايشگر آن نقش خواهد بست، نزديك‌ترين ايستگاه اتوبوس، مترو يا رستوران مورد نظر خود را پيدا كنيد.
اما اگر قدري فراتر به واقعيت مجازي بنگريم بايد بگوييم كه محققان در تلاش هستند تا بتوانند با استفاده از اين فناوري به لنزهاي چشمي كه از آنها براي اصلاح عيوب انكساري چشم استفاده مي‌شود، مدارهايي را اضافه كنند تا به اين ترتيب اين لنزها بتوانند به عنوان يك ابزار مبتني بر فناوري‌هاي ديجيتالي، دسترسي شما به اطلاعاتي از جنس دنياي واقعيت افزوده را امكانپذير سازند. بر اين اساس هرگونه اطلاعات ديداري كه در محيط پيرامون شما وجود دارد از طريق حسگرهاي اين لنزها به كامپيوترهايي كه در محيط اطراف هستند، ارسال شده و سامانه‌هاي واقعيت مجازي به شيوه‌اي هوشمندانه، اطلاعات متناسب با داده‌هاي دريافتي را به گيرنده‌هاي چشمي اين لنزها ارسال خواهند كرد كه در مرحله بعد اين اطلاعات، از طريق LEDهاي مخصوصي روي تصوير مشاهده و افزوده خواهد شد. به اين ترتيب در حالي كه در رستوران منتظر نشسته‌ايد تا غذايي كه سفارش داده‌ايد را براي شما بياورند، مي‌توانيد با كمك اين عينك‌ها يا لنزهاي مخصوص، اطلاعاتي را درباره ميزان كالري، پروتئين، چربي و كربوهيدراتي كه از طريق خوردن اين غذا به بدنتان مي‌رسانيد، روي آن ببينيد يا اين كه فردي از كنار شما مي‌گذرد و شما از كفشي كه او پوشيده است خوشتان مي‌آيد، تنها كافي است كه از دريچه اين عينك مخصوص نگاهي به آن بيندازيد تا بتوانيد اطلاعاتي را درباره مارك، قيمت و همچنين فروشگاهي كه مي‌توانيد اين كفش را از آنجا بخريد، به دست آوريد.
توسعه رابطه بين انسان‌ها و كامپيوتر
واقعيت افزوده به جاي اين كه اطلاعات را روي سيستم‌هاي مجزا نشان دهد اين داده‌ها را در جايي كه به آن تعلق دارد به نمايش درخواهد آورد. به اين ترتيب رابط كاربر همان دنياي واقعي فرد خواهد بود و واقعيت افزوده، دنياي حقيقي و محتواي مجازي را در هم مي‌آميزد. بسياري بر اين باورند كه واقعيت افزوده تركيبي است از عوامل مختلف كه در كنار هم نرم‌افزار قدرتمندي را ايجاد كرده‌اند. اين سيستم با استفاده از قابليت تشخيص چهره در دوربين‌هاي ديجيتالي، افراد و مكان‌هاي مختلف را شناسايي كرده و با استفاده از سيستم موقعيت جهاني يا همان GPS موقعيت آنها را سنجيده و پس از تطبيق اين اطلاعات با بانك اطلاعاتي موجود در شبكه‌هاي اينترنتي، اين نتيجه را در اختيار كاربر قرار مي‌دهد. اگرچه هر يك از اين ابزارها يعني اينترنت، دوربين‌هاي ديجيتالي و GPSها به تنهايي ابزار كاملي مبتني بر فناوري‌هاي پيشرفته هستند، اما در واقعيت مجازي، آنها از الزامات سخت‌افزاري براي بهره‌گيري از امكانات و خدمات اين فناوري محسوب مي‌شوند.
واقعيت افزوده قدم به دنياي نشريات مي‌گذارد
شايد در فيلم‌هاي سينمايي كه در سال‌هاي اخير ساخته شده‌اند، ديده باشيد كه روزنامه‌ها دربردارنده محتواي چندرسانه‌اي هستند و مي‌توانند خبرها را به صورت زنده به نمايش درآورده و به روزرساني كنند، اما اين داستان خيلي زودتر از آنچه فكرش را بكنيد، رنگ واقعيت به خود گرفته است. آن هم واقعيتي از نوع افزوده كه نوامبر 2009، مجله معروف Esquire براي نخستين بار آن را به خوانندگان خود معرفي كرد. Esquire به خوانندگان مجله مژده داده بود كه با خريد شماره جديد مجله و رفتن به سايت آن و دانلود برنامه‌اي جديد مي‌توانند تصوير رابرت داوني جونيور از هنرپيشگان معروف هاليوودي را به صورت زنده روي جلد مجله مشاهده كنند. پس از دانلود اين برنامه روي كامپيوتر، فقط كافي بود كه خواننده وب‌كم كامپيوتر خود را به طرف مجله بگيرد تا بتواند صحبت‌هاي اين هنرپيشه را نيز بشنود. پس از آن بسياري از مجلات به اين فكر افتادند تا اين فناوري را به عنوان يك ويژگي اختصاصي در مجلات خود مورد استفاده قرار دهند تا جايي كه بسياري از مجلات اين روزها موفق شده‌اند كاربرد جديدي از اين فناوري را در اختيار كاربران آيفون قرار دهند. به اين ترتيب گوشي‌هاي هوشمندي كه از قابليت برقراري ارتباط با اينترنت برخوردارند، مي‌توانند به عنوان ابزار لازم براي استفاده از محتواي چند رسانه‌اي روي جلد مجلات، مورد استفاده قرار گيرند و بر اين اساس خوانندگان مي‌توانند با ورق زدن صفحات مختلف اين مجلات علاوه بر مشاهده تصاوير سه‌بعدي از طرح‌هاي مختلف به چاپ رسيده در اين مجلات حتي پاسخ معماها و سرگرمي‌هاي مجله را نيز در آن صفحات ببينند. با توجه به آنچه گفته شد مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه اين فناوري حتي ميتواند تغييرات شگرفي را نيز در فضاي مطبوعات به وجود آورد كه موجب شگفتي خوانندگان خواهد شد.
دنياي پس از واقعيت مجازي
بي‌شك اين فناوري تحولات گسترده‌اي را در ابعاد مختلف زندگي ما انسان‌ها ايجاد خواهد كرد. براي مثال بيش از 10 سال است كه ارتش‌هاي پيشرفته در سطح دنيا از اين فناوري در عمليات نظامي استفاده مي‌كنند و با گذشت زمان شاهد پيشرفت‌هاي قابل‌توجهي در اين زمينه بوده‌اند. نيروهاي نظامي با استفاده از اين سيستم به اطلاعات مهمي مانند محلهاي ورودي يا خروجي يا شناسايي محلهاي ايمن براي عبور و همچنين اطلاعات ديگري درباره محيط اطراف خود دسترسي خواهند داشت و به كمك آن مي‌توانند همه حركات دشمن را تحت نظر قرار دهند. گردشگران نيز با استفاده از امكانات اين سيستم مي‌توانند با قرار گرفتن در هر مكاني به اطلاعات كافي مانند اطلاعات فرهنگي، سياسي، اجتماعي و تاريخي درباره‌آن مكان دسترسي داشته باشند. علاوه بر اين مي‌توان از واقعيت افزوده در زمينه تعمير و نگهداري، موقعيت‌يابي هواپيماها و بازي‌هاي كامپيوتري نظير اتومبيلراني و خلباني استفاده كرد. افراد به كمك واقعيت افزوده مي‌توانند در زماني كوتاه و بدون نياز به ابزارها و وسايل خاص، اطلاعات مفيدي را به دست آورند.
نويسنده : فرانك فراهاني‌جم -روزنامه جام جم
